Yeni TTK ile birlikte iş dünyasında “iç denetim” kavramı daha sık duyulur oldu. Genişleyen iş ve işlem hacmi karşısında işletme yöneticileri işlemenin faaliyetlerini; ‘planlama’,’örgütleme’,’yürütme’,koordinasyon’ ve ‘kontrol’ olarak belirlemiş bulunan yönetim foonksiyonlarını uygulamak suretiyle sürdürmekte. Kontrol,yönetim fonksiyonlarından en sonuncusu olup önceki fonksiyonların uygulanması ile ortaya çıkan sonuç üzerinde bir değerlendirme yapılmasını sağlar.

       Kontrol fonksiyonu, işletmede oluşturulmuş iç kontrol sistemi marifetiyle yerine getirilir. İç kontrolü sağlayabilmek için iç denetim şemasının oluşturulması gerekir. Şirketler iç kontrol faaliyetlerinden ayrı olarak bir denetim unsuruna ihtiyaç duymakta, dolayısıyla iç denetim fonksiyonu önem kazanmaktadır.

Buradan yola çıkarak, iç denetim nedir, şirketler üzerindeki rolü ve etkinliğine ana başlıkları ile bakalım.

 İç Denetim Nedir?

İç denetim, işletmeye hizmet sağlamak için işletmenin

işlemlerini incelemek ve değerlendirmek amacıyla işletme içerisinde meydana getirilen bağımsız bir değerlendirme fonksiyonu şeklinde tanımlanabilmektedir.

İç denetim, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 63. Maddesine göre;  İç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir.

İç Denetçi Kimdir?

Kurumun amaçlarını gerçekleştirmesi, kaynaklarını etkili, ekonomik ve verimli kullanması yönünde profesyonel bir yaklaşımla, yönetime danışmanlık ve güvence hizmetleri sağlayan meslek elemanıdır.

İç Denetimin Amacı Nedir?

İç denetim, kurumun risk yönetim, kontrol ve yönetişim süreçlerinin etkililiğini değerlendirmek ve geliştirmek amacına yönelik sistemli ve disiplinli bir yaklaşım getirerek kurumun amaçlarına ulaşmasına yardımcı olur.

İç denetimin amacı bulunduğu kurumun faliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmaktır.

Ana odak süreci iyileştirmektir!

İç Denetimin Farkı Nedir?

Geleneksel yöntemler yerine modern teknik ve araçlarla yürütülür.

• Risk esaslı olarak planlanır.
• Yazılı kurallara evrensel standartlara sahiptir.
• Geçmiş değil gelecek odaklıdır.
• Stratejik önceliklere göre yürütülür.
• Sistemli ve süreklidir.
• Nesnel güvence verir.
• Objektif ve Bağımsızdır.
• Denetimin tüm türlerini kapsar

İç Denetimde Nelere Bakılır  Ve Nasıl Yapılır ?

İç denetim faaliyeti; uygunluk, performans, mali, bilgi teknolojileri ve sistem denetimi uygulamalarını kapsar.

İç denetimde planlama süreci; denetim evreninin tanımlanması, denetim alanlarının belirlenmesi, risk kriterlerinin tanımlanması ve risklerin derecelendirilmesi, denetim alanlarının öncelik sırasına konulması, denetim kaynaklarının tahsis edilmesi, iç denetim planı ve programının hazırlanması ve onaylanması şeklinde gerçekleşir.

Her iç denetim faaliyeti;

• Planlama, 
• Denetimin yürütülmesi,
• Raporlama ve izleme sürecinden oluşur.

İç Denetim Türleri Nelerdir?

a)      Uygunluk denetimi: Kamu idarelerinin faaliyet ve işlemlerinin ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uygunluğunun incelenmesidir.

b)     Performans denetimi: Yönetimin bütün kademelerinde gerçekleştirilen faaliyet ve işlemlerin planlanması, uygulanması ve kontrolü aşamalarındaki etkililiğin, ekonomikliğin ve verimliliğin değerlendirilmesidir.

c)      Mali denetim: Gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin hesap ve işlemlerin doğruluğunun; mali sistem ve tabloların güvenilirliğinin değerlendirilmesidir.

d)     Bilgi teknolojisi denetimi: Denetlenen birimin elektronik bilgi sistemlerinin sürekliliğinin ve güvenilirliğinin değerlendirilmesidir.

e)      Sistem denetimi: Denetlenen birimin faaliyetlerinin ve iç kontrol sisteminin; organizasyon yapısına katkı sağlayıcı bir yaklaşımla analiz edilmesi, eksikliklerinin tespit edilmesi, kalite ve uygunluğunun araştırılması, kaynakların ve uygulanan yöntemlerin yeterliliğinin ölçülmesi suretiyle değerlendirilmesidir.

İç Denetimin İşletmelere Kazandırdıkları

1. İşletme içinde önceden öngörülemeyen ve işletme içi yıkıcı sonuçlar doğurabilecek risklerin önceden tespiti ve gerekli önleme çalışmalarının yapılmasını ve bu tür olumsuzlukların yaratabileceği olumsuzlukların en aza indirilmesini sağlar.

2. Operasyonların, işletmenin prosedürlerine, standartlarına, talimatlarına ve politikalarına uygun olarak etkili ve faydalı bir şekilde yürütülüp yürütülmediğini takip eder.

3.İşletmede hata ve hilelerden kaynaklanacak kayıpların önlenmesini sağlar.

4.Güvence verir. İç denetim çalışmaları ile şirkete saygınlık ve finansal tablolara güveni sağlamada rol oynar. İşletmenin iç ve dış çevredeki fırsatlardan yararlanmasını sağlar. İşletmenin kurumsallaşmasının geliştirilmesi ve işletme itibarının arttırılması sağlanır.

4.Güvenilir bilgi sağlama ihtiyacı karşılanır. İşletme hakkında bilgi edinmek isteyen tarafların güvenilir bilgiye ulaşmalarını kolaylaştıracaktır. Yönetime doğruluğu denetlenmiş bilgiler sunarak daha sağlıklı kararlar almada yardımcı olur.

5.Verimliliğin artırılması ihtiyacı karşılanır; Bu kapsamda iç denetimin etkin çalışması halinde verimsiz faaliyetler elimine edilebilecektir.

6.İşletmenin ekonomik, finansal ve reel sektör krizlerine dayanıklılığının artırılmasına destek verir. İşletmenin sermaye ve fonlarının bütünlük ve verimini teminat altında tutarak Bunların iç ve dış risklere karşı korunmasına yönelik önlem alınmasını ve öneri geliştirilmesini sağlar.

7.İşletme varlıklarının ve kayıtlarının korunması ihtiyacı karşılanır. Etkin bir iç denetim sisteminin varlığı halinde işletmenin varlıkları ve kayıtları yüksek seviyede korunur.

8.İşletmenin tabi olduğu yasa ve düzenlemelere uygunluğunu sağlar. Yasa ve düzenlemelerin istediği hususlarda İç Denetim makul bir güvence sağlar.

9.Üst yönetim tarafından belirlenen politikalara uyum sağlanır. İşletme faaliyetlerinin ve projelerinin organizasyonun plan ve bütçe hedeflerine uygunluğu sağlanır. İşletme içinde konulan kurallara uygunluğu sağlar.

10.Yönetim performansının değerlendirilmesi sağlanır. İç denetim ile yönetimin şirket hedeflerini gerçekleştirmede başarısı konusunda bilgi sahibi olunur.

11.İşletmenin iç kontrollerinin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini sağlar. Oto kontrolü sağlayarak iç kontrol sisteminin verimli çalışmasına katkıda bulunur.

Kurumsal Risk Yönetimi-İç Denetim İlişkisi? İşletmeler İçin Neden Önemli?

Kurumsal risk yönetimi, daha çok şirketin geleceğine doğru bakış sağlar, iç denetim ise büyük oranda geçmişe doğru bakış sağlar.

İç denetim faaliyetinde kurumsal risk yapılarının tespit edilmesi ve bunlara dair bazı formülize edilen ve detaylandırılan öneriler bulunuyor.

Kurumsal risk yönetiminde ise şirketin bir mevcut yapısında aslında neleri nasıl yaptığını, bunların sonuçlara ne derece etkili olduğu, bunların ne derece önemli sonuçlar doğurabileceği ve geçmişte doğurduğu sonuçlarla ilişkilendirerek ortaya koymayı içeriyor.

Kurumsal risk yönetimi, yönetişim ve iç kontrol mekanizmalarını sistematik ve sürdürülebilir kılmayı amaçlayan rehberlik, güvence ve danışmanlık faaliyetidir. Dolayısıyla iç denetim ile kurumsal risk yönetimini aynı amaca hizmet eder.

Denetim sonuçlarının izlenmesi

Kurumsal dönüşüm gibi süreçlerde de iç denetim gibi komitelerin yönetim kuruluna bağlanması zorunludur. Proje önerilerinin, kurumsal risk anlamında tespit edilen yerlerin, kontrol sisteminin uygunsuzluk testinde tespit edilen yerlerin ne derece gelişme sağladığının izlenmesi gerekir.

İç denetimin kendi görevi şirketin genel işleyişi anlamında fark yaratacak sistemleri kurmak ama iç denetimin fark yarattığı nereden anlaşılacak sorusu yöneltildiği noktada cevap olarak “denetim sonuçlarının izlenmesi” kısmından yararlanılmaktadır. 

Sonuçlarda; sistemsel olarak sürekli iyileşme ve gelişme hedef olarak belirlenir.

İ&G Accounting olarak siz değerli danışanlarımızın ihtiyaçlarına cevap vermek üzere her an yanınızdayız.